موقعیتی را تصور کنید که برای خرید یک کالا به فروشگاه رفته‌اید و گزینه‌های مختلفی پیش روی شما است. از میان تمام آن کالاهای مختلف، کدام کالا را انتخاب می‌کنید؟ آیا به دنبال ظاهری یا برندی آشنا می‌گردید؟
همان‌طور که تصور کردید؛ در چنین شرایطی بدیهی است که از میان گزینه‌های فراوان، کالایی با برندی آشنا و مطمئن را انتخاب می‌کنید. اما چه چیزی باعث این انتخاب و احساس اعتماد شده است؟ برندسازی چیست و چه مزایایی دارد؟
برند همانند قلب و روح کالبد کسب‌وکار شما است. این قلب تپنده باعث ایجاد تمایز میان رقبا و روابط منحصر به فرد با مشتریان می‌شود. برندینگ تنها به انتخاب لوگو و نام شرکت محدود نبوده و عوامل مختلفی بر آن تاثیر می‌گذارند. راز موفقیت و پیشی گرفتن از رقبا بهره‌مندی از برندی موفق است؛ بنابراین باید با تعریف برندسازی، اهمیت، انواع و مراحل مختلف آن آشنا شوید.
تعریف برندسازی
Branding یا برندسازی، به فرایند ایجاد یک تصویر ماندگار و منحصر به فرد از محصولات، خدمات یک شرکت در ذهن مخاطب گفته می‌شود. عناصر مختلفی مانند لوگو، طراحی منسجم و شعارهای مختلف همانند قطعات پازلی هستند که با قرار گرفتن در کنار یکدیگر، ذهنیت و شخصیت یک برند را به تصویر می‌کشند. به طور معمول برندها با استفاده از نام‌ها، نماد، دیزاین یا عناصر منحصر به فرد دیگری، ارزش‌های سازمان و کسب‌وکار خود را به مخاطبان ارائه دهند. شاید تعریف برندسازی در نگاه اول مفهومی ساده به نظر بیاید اما هر کدام از جنبه‌های آن خود بیانگر دنیایی متفاوت هستند.
برند تنها مجموعه‌ای از عناصر مختلف بصری نبوده و از اجزای دیگری مانند لحن، ارزش‌ها و داستان کسب‌وکار نیز تشکیل می‌شود. کسب‌وکارها به واسطه برند خود، خدمات و محصولات خود را نسبت به رقبای دیگر متمایز می‌کنند. اما علاوه بر ایجاد تمایز، چرا طراحی یک برند از اهمیت بسیار بالایی میان کسب‌وکارهای برخوردار است؟ برندسازی چه کاربردی در بازار فعلی دارد؟
اهمیت برندینگ برای کسب‌وکارهای مختلف
ایجاد یک برند یکی از ضروری‌ترین اقدامات هر کسب‌وکار کوچک و بزرگ با هر موقعیتی محسوب می‌شود. کلید موفقیت ایجاد روابط عاطفی و منحصر به فرد میان خریداران و کسب‌وکارها، در بهره‌مندی صحیح از برندسازی، نهفته است. عدم وجود یک برندینگ مناسب باعث می‌شوند که مشتری به تدریج به سازمان‌ها دیگر روی بیاورد.
کسب‌وکارها برای متمایز کردن و شناخته شدن کار خود برای مشتریان و مخاطبان بالقوه، از برند استفاده می‌کنند. همچنین برند در ارتباطات و تبلیغ مهارت‌ها و ویژگی‌های منحصر به فرد آن سازمان نقش بسیار موثری دارد. مخاطبان با کنارهم قرار دادن برندهای مختلف، سازمان‌ها را با یکدیگر مقایسه می‌کنند. هر برند نماد انحصاری یک کسب‌وکار بوده و تنها در ذهن مخاطب، یادآور آن مجموعه است. کسب‌وکارها با سرمایه‌گذاری بر روی برند، تلاش می‌کنند تا به توسعه بیشتر بازار محصولات، خدمات و شخصی سازی مخاطبان خود بپردازند.
با طراحی هدفمند و برندسازی موفق با استفاده از عناصر مختلف، فرصت این را دارید تا به انتظارات و خواسته‌های مخاطبان از خود، جهت دهید. برندینگ می‌تواند فراتر از رابطه فروشنده و مشتری رفته و یک ارتباط منحصر به فرد و معنوی ایجاد کند.
یک برندینگ موفق نیاز به استراتژی قوی و منحصر به فرد دارد. هنگامی که اهداف کسب‌وکار خود را بالاتر از حد معمول مشخص کنید؛ می‌توانید با توجه به آن اهداف برنامهریزیهای لازم برای بازاریابی را انجام دهید.
6 مزایا برندینگ و برندسازی
طبق گفته جف بزوس هنگامی که حضور فیزیکی شما در یک اتاق احساس نشود؛ برند شما تنها موضوعی است که دیگران در مورد آن سخن می‌گویند. هر کسب‌وکار با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد خود، از استراتژی متفاوتی برای برند خود برخوردار است. این استراتژی‌های برندسازی اگر متناسب با پتانسیل‌های کسب‌وکار انتخاب شوند؛ مزایا فراوانی به همراه دارند.
1. شناسایی سریع
هنگامی که مخاطب با لوگو، رنگ، نماد و دیگر عناصر ظاهری برند آشنا باشد؛ احتمال انتخاب محصول یا خدمات شما از میان گزینه‌های دیگر افزایش پیدا می‌کند. از دلیل بروز این اتفاق می‌توان به این موضوع اشاره کرد که مخاطب در مقایسه با کالاهای دیگر، با ویژگی‌های ظاهری و مفهوم پشت برند شما آشنا بوده و شناخت محصولی آشنا از نمونه‌های ناشناخته، باعث ایجاد اعتماد در او می‌شود.
2. وفادار بودن خریداران
پس از خرید محصول یا دریافت خدمات مختلف، برندسازی موفق به همراه کیفیت بالای خدمات، باعث مراجعه دوباره مشتری می‌شود. این فرایند در مدت زمان طولی باعث ایجاد حس وفاداری[6] میان مشتری و کسب‌وکار می‌شود. از نمونه‌های موفق این مزیت می‌توان به برند اپل و محصولات با کیفیت آن اشاره کرد. یکی از دلایل عمده موفقیت و گسترش بازارهای شرکت اپل، برخوردار بودن از مشتریان وفادار به واسطه برندسازی خود است.
3. انسجام
یک برند موفق، پس از کنارهم قرار گرفتن تمامی عناصر و قطعات پازل، برنامهریزیهای لازم خود را شروع می‌کند. فرایند انجسام[7] در برندسازی باعث ایجاد ثبات و یکپارچگی میان فعالیت‌ها و بخش‌های مختلف یک کسب‌وکار می‌شود. در این صورت مشتریان احساس راحتی بیشتری با آن برند داشته باشند. اکثر خریداران در صورت نبود یکپارچگی میان بخش‌های مختلف یک کسب‌وکار، دچار سردرگمی می‌شوند و دیگر به آن برند مراجعه نمی‌‌کنند.
4. اعتبار
اکثر مشتریان هنگام انتخاب کالاها و خدمات جدید، به دلیل نبود اعتماد میان خود و آن برند، دچار سردرگمی شده و یا حتی از امتحان کردن آن خدمات پشیمان می‌شوند. در چنین شرایطی تنها یک برند تجاری قوی، ثبیت شده با ارزش‌های والا می‌تواند اعتماد خریداران را جلب کند. یک برندسازی خوب شامل اقدامات مختلفی در راستای ایجاد اعتبار[8] و اعتماد می‌شود.
5. توسعه و ارتقا ارزش‌ها
اگر برند شما دارای یک شخصیت باشد؛ برقراری ارتباط برای خریداران بسیار آسان‌تر است. وجود این ارزش‌ها و شخصیت باعث می‌شود تا مخاطب تمایل بیشتری برای همکاری و خرید از شما نشان دهد. برندهای خارجی و ایرانی مختلفی با ارائه یک ارزش یا ویژگی مختلف به خریداران خود نشان می‌دهند که ارزش‌های آن‌ها تنها از یک رابطه خرید و فروش بالاتر است.
به عنوان مثال یکی از عوامل اصلی برندسازی خوب برند خارجی کفش “Toms”، ایجاد یک رابطه عاطفی با مشتریان به واسطه ارزش‌های خود، محسوب می‌شود. خریداران می‌دانند به هر ازای خرید هر جفت کفش از این برند، یک جفت کفش نیز برای اهداف بشردوستانه، به سازمان‌های مختلف اهدا خواهد شد.
6. یک قدم فراتر از رقبای خود
اگر کسب‌وکار شما تازه نفس باشد؛ در مسیر رو به روی خود با موانع و سختی‌های مختلفی رو به رو خواهید شد. رقبای سرسخت و حرفه‌ای تنها نمونه‌ای از این موانع هستند. پیشی گرفتن از این رقبا برای کسب‌وکارهای تازه نفس اقدامی زمان‌بر و دشوار محسوب می‌شود. اما با بهره‌گیری از برندسازی متناسب با ارزش‌های کسب‌وکار خود و جذب مشتریان مناسب، می‌توانید این مسیر را برای خود هموارتر کنید.
مراحل برندسازی موفق کسب‌وکارها
اکنون که با تعریف برندسازی، مزایا و انواع مختلف آن آشنا شده‌اید؛ زمان آن رسیده است تا با نحوه ایجاد یک برند تجاری موفق آشنا شوید. این فرایند دارای مراحل متنوعی بوده که هر کدام از آن‌ها نقش موثری در این نتیجه نهایی ایفا می‌کنند. شناخت عناصر موثر بر برندسازی؛ باعث سهولت مراحل ایجاد یک برند می‌شود.
مخاطبان خود را شناسایی کنید
اولین گام در برندسازی، شناسایی مخاطبان کسب‌وکار و برند است. کسب و کار شما چه محصولی برای عرضه دارد؟ این محصول نیاز چه افرادی را برطرف می‌کند؟ این افراد شامل چه ویژگی‌هایی می‌شوند؟ پاسخ به این سوالات می‌تواند بخش عمده‌ای از خریداران شما را شناسایی کند. اما تنها این کافی نیست. برای کاهش دادن رقبای خود باید با ارائه جزییات و آمار بیشتر، گروه خریداران خود را به صورت دقیق، شناسایی و از دیگر مخاطبان جدا کنید.
این جزییات به انتخاب صحیح لوگو، طراحی‌های لازم و عناصر دیگر برای برقراری ارتباط با خریداران، کمک می‌کند. از اقدامات ضروری در این مرحله از برندسازی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- به پرسونای مخاطب رقبای خود دقت کنید.
- مشتریان فعلی خود را بررسی نمایید.
- برای کسب و کار خود، پرسونای مخاطب ایده‌آل ایجاد کنید.
جایگاه و موقعیت برند خود را ارتقا دهید
شناخت حدودی خریداران احتمالی خود، می‌تواند اطلاعات ضروری برای انتخاب جایگاه برند را فراهم کند. آیا برند شما ارائه دهنده محصولات لوکس یا میان‌رده است؟ مخاطبان احتمالی شما در کدام دسته قرار می‌گیرند؟ کسب‌وکار شما نمی‌تواند به صورت همزمان یک شرکت لوکس و کالاهای مقرون به صرفه باشد؛ بنابراین باید از میان این دو گزینه، یک مورد را متناسب با مشتریان خود انتخاب کنید.
یک نام منحصر به فرد انتخاب کنید
اکنون در این مرحله از برندسازی، با پرسونا مخاطبان خود آشنا شده‌اید و از موقعیت برند خود مطلع هستید. گام بعدی، انتخاب یک اسم مناسب برای کسب‌وکار است. انتخاب یک نام منحصر به فرد یکی از مهم‌ترین مراحل ایجاد یک برند تجاری محسوب می‌شود. نام برند شما باید تمام اطلاعات مورد نیاز کاربر را با استفاده از یک کلمه منتقل کند. راز موفقیت در این مرحله، انتخاب کلمه‌ای با آوا و معنا ماندگار است تا تصویر و ایده‌های صحیح از کسب‌وکار شما را به مخاطب منتقل کند.
داستان کسب‌وکار و برند خود را به تصویر بکشید
داستان کسب و کار شما به زبانی ساده، توضیح “چرایی” ایجاد آن است. همه برندها باید علاوه بر اهداف مالی، دلیل و اهداف مختص به خود را داشته باشند. پاسخ به سوالاتی مانند دلیل راه‌اندازی و ایجاد این کسب‌وکارچیست؛ یا این برند با ارائه خدمات و یا محصولات خود، چه نقشی در زندگی مردم ایفا می‌کند؛ می‌توانید به مفهوم اولیه کسب‌وکار خود دست یابید.
با ارائه داستان خود به روش‌های مختلف، ارزش و اهداف بالای خود را برای مخاطب بیان کرده تا علت وجود کسب‌وکار شما را درک کنند. نگارش یک داستان خوب در این مرحله از برندسازی، باعث جذب مخاطبان بیشتر و افزایش محبوبیت آن میان مردم می‌شود.
توجه مخاطب را با هویت بصری خود جلب کنید
هویت بصری، بخش دیگری از مراحل مهم برندسازی بوده که به تصویر ارائه دهند برند در یک نگاه گفته می‌شود. ایجاد یک هویت بصری به معنا ارائه روشی برای شناسایی و تشخیص برند از کسب‌وکارهای دیگر است. این مرحله از ایجاد برند تجاری شامل فعالیت‌های مختلفی می‌شود و عناصر متنوعی را نیز در نظر قرار می‌دهد.
مخاطبان شما پس از جستجو نام برند، با چه تصویری رو به رو خواهند شد؟ رنگ و نماد به کار رفته به چه معنا است؟ خریدار با مراجعه به سایت و بخش‌های مختلف آن، چه ویژگی‌های ظاهری را مشاهده خواهد کرد؟
عناصر فراوانی در ایجاد این هویت ظاهری برند تاثیر می‌گذارند. از این عناصر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رنگ‌های سازمانی
- فونت نوشته‌ها
- عکس‌های به کار رفته
- دیزاین و تم کلی
- ایجاد لوگو مناسب
با روش‌های مختلف آوازه برند خود را به گوش مخاطبان برسانید
اکنون که پایه‌گذاری‌های اولیه برند خود را انجام داده‌اید؛ زمان آن رسیده است تا برند خود را به اشتراک بگذارید. تمام فعالیت‌های مختلف یک کسب‌وکار، نمایند برند آن بوده و باید در راستای چهارچوب‌های آن با مشتریان در تعامل باشند. یکی از ساده‌ترین راه‌های اشتراک‌گذاری برند، معرفی آن به کارکنان است. اطمینان حاصل کنید که تمامی کارکنان شما، با تمام جنبه‌های مختلف برند آشنا هستند. از روش‌های دیگر منعکس کننده برند می‌توان به فضاهای مجازی، کمپین‌های بازاریابی و فروشگاه‌های آنلاین اشاره کرد.
انواع مختلف برندسازی
نقش موثر برندینگ موفق بر گسترش تعداد مشتریان و متقاضیان بر فعالان و صاحبان کسب‌وکارها پوشیده نیست. در دنیای فعلی کسب‌وکارها، انواع مختلفی از برندسازی میان فعالان رایج است. شناخت و کسب اطلاعات ضروری در مورد استراتژی هر یک از این مدل‌های برندینگ، به انتخاب آسان‌تر نوع برند متناسب با کسب‌وکار، کمک می‌کند. در حال حاضر 21 نوع برندینگ مختلف وجود دارند که در ادامه تنها به بررسی تعداد کمی از آن‌ها پرداخته شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به مقاله انواع برندسازی و کاربرد آن‌ها مراجعه نمایید.
- برندسازی شخصی[1]:
برندینگ شخصی نشان‌دهنده یک تصویر عمومی از فعالیت‌ها و خدمات یک فرد است. معمولا افراد مشهور از این نوع برندسازی برای ارائه تصویر خود برای عموم مردم استفاده می‌کنند. - برندسازی آنلاین[2]:
آنلاین برندینگ نوع رایج دیگری بوده که بر جنبه‌های آنلاین هویت یک کسب‌وکار تمرکز می‌کند. در این نوع از برندسازی، استفاده از فضاهای مجازی و اپلیکیشن‌های مختلف بسیار رایج است. - برندسازی آفلاین[3]:
هرگونه فعالیت و اقدامات مختلف انجام شده در دنیای واقعی نشان دهنده این نوع برندینگ است. - برندسازی محصول[4]:
این نوع برندینگ بر ایجاد تمایز میان محصولات و کالاهای مختلف تمرکز می‌کند. - برندسازی شرکتی[5]:
این نوع برند تجاری به تمامی اقدامات، محصولات، خدمات و فرهنگ یک شرکت اشاره دارد و آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
برندینگ قدرتمند و باتوجه به اصول مختلف، مزایا مختلفی را برای آن کسب‌وکار فراهم می‌کند. این مزیت‌ها باعث می‌شود تا هر مشتری با یکبار مراجعه به یکی از مشتریان همیشگی برند تبدیل شود. اکنون که با تعریف برندسازی و اهمیت آن در بازار فعلی آشنا شدید؛ نوبت شما است تا گامی موثر برای ایجاد برند خود بردارید.
سوالات متداول
1. برندسازی دقیقاً به چه معناست؟
برندسازی فرآیند ایجاد یک هویت منحصربه‌فرد برای کسب‌وکار، محصول یا خدمات است که شامل نام، لوگو، پیام، ارزش‌ها و تجربه مشتری می‌شود.
2. چه تفاوتی بین برند و لوگو وجود دارد؟
لوگو تنها یکی از اجزای برند است؛ برند مجموعه‌ای از احساسات، ادراکات و تجربیات مشتریان نسبت به کسب‌وکار شماست، در حالی که لوگو نماد تصویری آن است.
3. چرا برندسازی برای کسب‌وکارهای کوچک هم اهمیت دارد؟
برندسازی به کسب‌وکارهای کوچک کمک می‌کند تا در بازار رقابتی دیده شوند، اعتماد مشتریان را جلب کنند و جایگاه خود را تثبیت نمایند.
4. مراحل اصلی برندسازی چیست؟
مراحل برندسازی شامل تحقیق بازار، تعریف هویت برند (نام، لوگو، پیام)، طراحی عناصر بصری، ایجاد استراتژی ارتباطی و پایش مداوم عملکرد برند است.
5. آیا می‌توان برندسازی را بدون مشاور انجام داد؟
بله، اما همکاری با یک مشاور برندسازی می‌تواند مسیر را هدفمندتر، سریع‌تر و حرفه‌ای‌تر کند و از اشتباهات رایج جلوگیری نماید.
[1] Personal Branding
[2] Online Branding
[3] Offline Branding
[4] Product Branding
[5] Corporate Branding
[6] Customer Loyalty
[7] Consistency
[8] Credibility
