نظریه دو عاملی هرزبرگ

بر اساس نظریه دو عاملی هرزبرگ[1]، افراد تحت تأثیر دو عامل هستند.

رضایت و رشد روان‌شناختی از عوامل انگیزشی است. نارضایتی ناشی از عوامل بهداشتی بود. هرزبرگ این نظریه انگیزش را در جریان تحقیقات خود از 200 حسابدار و مهندس در ایالات متحده ایجاد کرد.

• عوامل بهداشتی: برای اطمینان از اینکه یک کارمند ناراضی نشود ضروری هستند. این عوامل باعث افزایش انگیزش نمی‌شوند، اما نبود آن‌ها باعث نارضایتی می‌شود.
• عوامل انگیزشی : برای ایجاد انگیزه و عملکرد بهتر در کارمند لازم هستند. این عوامل از منابع درونی کارمندان ناشی می‌شوند.

عوامل بهداشتی معمولی

• شرایط کاری
• کیفیت نظارت
• حقوق
• موقعیت
• ایمنی
• شرکت
• شغل
• سیاست‌ها و مدیریت شرکت
• روابط بین فردی

عوامل انگیزشی معمولی

• دستاورد
• شناخت دستاورد
• مسئولیت وظیفه
• کار جالب
• ارتقا به وظایف بالاتر
• رشد

چهار سناریو با ترکیب عوامل بهداشتی و انگیزشی

1. بهداشت بالا + انگیزه بالا: وضعیت ایده‌آل که در آن کارمندان بسیار انگیزه دارند و شکایات کمی دارند.

2. بهداشت بالا + انگیزه پایین: کارمندان شکایات کمی دارند، اما انگیزه بالایی ندارند. شغل به عنوان حقوق تلقی می‌شود.

3. بهداشت پایین + انگیزه بالا: کارمندان انگیزه دارند اما شکایات زیادی دارند. شغل هیجان‌انگیز و چالش‌برانگیز است، اما حقوق و شرایط کاری مناسب نیست.

4. بهداشت پایین + انگیزه پایین: بدترین وضعیت. کارمندان نه انگیزه دارند و نه از شرایط راضی هستند.

پیشنهادهای نظریه دو عاملی هرزبرگ برای بهبود کار

• گسترش شغل
• گردش شغل
• غنی‌سازی شغل

درباره  KITA

علاوه بر نظریه دو عاملی، فردریک هرزبرگ به خاطر اختصار KITA نیز شناخته می‌شود، که به طور مودبانه به عنوان “یک ضربه به پشت” ترجمه شده است! هرزبرگ گفت که KITA انگیزه ایجاد نمی‌کند، بلکه فقط حرکت ایجاد می‌کند.

سوالات متداول

1-نظریه دو عاملی هرزبرگ چیست؟
نظریه دو عاملی هرزبرگ بیان می‌کند که انگیزش کارمندان تحت تأثیر دو عامل است: عوامل بهداشتی که از نارضایتی جلوگیری می‌کنند و عوامل انگیزشی که موجب افزایش رضایت و عملکرد می‌شوند.

2-عوامل بهداشتی چه تاثیری دارند؟
عوامل بهداشتی مانند حقوق، شرایط کاری، ایمنی و سیاست‌های شرکت از ضروریات برای جلوگیری از نارضایتی هستند، اما به خودی خود موجب افزایش انگیزه نمی‌شوند.

3-عوامل انگیزشی چیست؟
عوامل انگیزشی شامل دستاورد، مسئولیت وظیفه، ارتقا به وظایف بالاتر و رشد فردی هستند که به طور مستقیم به افزایش انگیزه و عملکرد کارمندان کمک می‌کنند.

4-چه چهار سناریویی در ترکیب عوامل بهداشتی و انگیزشی وجود دارد؟

• بهداشت بالا + انگیزه بالا

• بهداشت بالا + انگیزه پایین

• بهداشت پایین + انگیزه بالا

• بهداشت پایین + انگیزه پایین

KITA چیست و چگونه انگیزه ایجاد می‌کند؟
KITA مخفف “یک ضربه به پشت” است که توسط هرزبرگ معرفی شد. این مفهوم به معنای استفاده از روش‌های خارجی برای تحریک حرکت است، اما نمی‌تواند انگیزه واقعی در افراد ایجاد کند.

[1] Herzberg’s Two-Factor Theory