اندیشکده های ناصواب خط مشی

اخیرا توجه و تمایل جوامع و حکومت ها به برخورد علمی با مسائل عمومی و راهکارهای پیشنهادی در دنیا بیشتر شده است. رشته خط مشی عمومی هرچه بیشتر به سمت تخصصی تر شدن در حال حرکت است و خوشبختانه کشور ما نیز از این قافله بی بهره نمانده است و حتی به نظر می رسد که درسالیان اخیر هم طرف تقاضا و هم طرف عرضه پژوهش های مرتبط با علوم اجتماعی بیش از پیش شده است؛ به خصوص در رشته خط مشی عمومی. در این نگاشت کاری به مکانیزم تقاضا و نحوه اخذ پروژه های پژوهشی ندارم، روی سخنم به آن دسته از اندیشکده های فرصت طلبی است که به تازگی با توسل به اعتبار دانشگاه های علوم طبیعی برای بهره مندی از منفعت حاصله در این گوی و میدان تاسیس شده  اند و درحال گسترش فعالیت های کاری خود هستند. این اندیشکده ها که حداقل واژه «سیاست» یا «سیاستگذاری» را در نام خود یدک می کشند، پروژه های پژوهشی فراوانی را در این حوزه اخذ کرده اند. مسئله زمانی حاد می شود که ایشان برای پیشبرد کارهای پژوهشی خود از افرادی استفاده می کنند که حتی هیچ تحصیلات مرتبط با انواعی از رشته های علوم اجتماعی را ندارند، چه برسد به رشته مدیریت دولتی یا رشته خط مشی عمومی. این عزیزان که با اعتماد به نفسی عجیبی داعیه خدمت بر لب دارند، خبرندارند که مفاهیم و کندوکاو در علوم اجتماعی به آسانی علوم طبیعی نیست و نمی توان تنها با به خدمت گرفتن یکی دو تا از اساتید علوم اجتماعی، پژوهشگران خط مقدم خود را با عالمان علوم طبیعی سنگربندی کنند.

ممکن است که برخی از عزیزان در جواب این گلایه، صاحبنظران رشته علوم اجتماعی را متهم به کم کاری، تنبلی، بی سوادی یا امثال هم کنند و بگویند که کسی نان شما را آجر نکرده و شما هم اگر مدعی هستید می توانید وارد شوید. به آنها پاسخ خواهم داد که حتی اگر به فرض اینکه عالمان اجتماعی دچار رخوت و سستی شده باشند باز حداقل آنقدر مسئولیت پذیر هستند که کاری را خرابتر نکنند. ایشان به خوبی می دانند که تصمیم گیری در سطح کلان چه اثرات و پیامدهای جبران ناپذیری برای جامعه در حال و آتیه دارد.  می دانند که همه چیز را نباید با سنگ محک بازار ببینند و برای وارد شدن و اظهار نظر جزئی که هیچ گاه به یقین نمی رسند، لازم است تا سالها مطالعه و پژوهش کنند. کاشکی همه آنقدر مسئولیت پذیر بودند که نیازی نبود که بر سر آکادمی نوشته شود: «اگر هندسه نمی دانید وارد نشوید»!