ثبت برند در ایران برای حفظ حقوق صاحبان نام تجاری بوده و از استفاده غیرقانونی از علائم تجاری محافظت میکند. اگر فردی از برند معتبری در کالاها یا خدمات تقلبی استفاده کند، شهرت یک برند به راحتی می‌تواند از بین برود. از آنجایی که حقوق افراد در صورتی قابل پیگیری است که مدرک ثبت شده‌ای وجود داشته باشد، صاحبان برند باید علائم تجاری خود را طبق مراحل ثبت برند در ایران ثبت کنند. پس از ثبت علامت تجاری، اقدامات اجرایی ممکن است برای حفاظت از ارزش برند و بازیابی هرگونه خسارت احتمالی متحمل شده انجام شود. از آنجا که ایران با بیش از 80 میلیون جمعیت به عنوان یک بازار بزرگ در منطقه محسوب می‌شود؛ ثبت نام تجاری در کشورمان بسیار ارزشمند است. ازآن‌رو در ادامه می‌توانید با مراحل ثبت برند در ایران آشنا شوید.
ثبت برند و معنای آن
علامت تجاری برای نام تجاری یا لوگوی شما است که محصول یا خدمات شما را مشخص میکند. این علامت تجاری می‌تواند یک کلمه، حرف، عدد، عبارت، نماد، شکل یا ترکیبی از آنها باشد. یک نام تجاری یا لوگوی منحصر به فرد برای متمایز کردن محصول/خدمت شما از سایر محصولات در صنعت استفاده می‌شود. برای محافظت قانونی از نام تجاری یا لوگوی خود باید آن را ثبت کنید.
علامت تجاری یکی از حقوق مالکیت معنوی (IP) غالب و رایج است. مزایای گذراندن مراحل ثبت برند در ایران عموماً شامل بایگانی و ثبت و اجرای برندها در برابر تخلف و جعل است.
قوانین ایران هیچ حمایتی از برندهای ثبت نشده نمی‌کند. یک علامت تجاری باید ثبت شده باشد تا قابل حمایت شناخته شود. علائم تجاری ممکن است بدون ثبت در ایران مورد استفاده قرار گیرند، اما صاحب علامت تجاری ثبت نشده قادر به استفاده از قانون برای محافظت در برابر تخلف نخواهد بود. حق انحصاری استفاده از علامت تجاری متعلق به طرفی است که علامت را به ثبت رسانده است.
سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، مرکز ثبت برند
سایت سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ابزاری آنلاین برای جستجوی علائم تجاری ثبت شده در داخل ایران فراهم کرده است. شما می‌توانید در مورد علائم تجاری ثبت شده برای کلمات، شماره ثبت، طبقه بندی و دستگاه‌ها جستجو کرده و استعلام کنید. سپس می‌توانید مراحل ثبت برند در ایران را در این سامانه گام به گام پیش ببرید.
بر اساس قوانین علامت تجاری ایران، محدودیت‌های استانداردی در مورد برندهای مورد نظر وجود دارد که اهمیت بررسی موضوع برندسازی چیست را نشان می‌دهد. به عنوان مثال، پرچم ملی، نشانهای رسمی و غیره را نمی‌توان به عنوان یک علامت تجاری ثبت کرد.
علائم تجاری پوشش‌دهنده نوشیدنی‌های الکلی، آبجو و کلیه علائم تجاری که شامل پرتره‌های یک زن به هر شکل باشد، از ثبت ممنوع هستند.
جنبه‌های مختلف حفاظت و ثبت علامت تجاری در ایران
در فضای تجاری بسیار رقابتی کنونی، ایران بدون شک یکی از بالقوه‌ترین بازارها در خاورمیانه برای بسیاری از تجار بین المللی و داخلی است. بسیاری از نهادهای تجاری در سراسر جهان همیشه مشتاق ورود به این بازار پرسود هستند. علامت تجاری در واقع یکی از رایجترین و غالبترین حقوق IP به شمار می‌رود.
در ایران، فرآیند ثبت برند معمولاً بر حمایت از علائم تجاری، از جمله ثبت برند، و جلوگیری از مسائل جعل و نقض علائم تجاری متمرکز است. قانون ثبت اختراع و علائم تجاری ایران در سال 1387 و مقررات مربوط به آن، به همراه قانون تجارت الکترونیکی و کنوانسیون حمایت از مالکیت صنعتی، سازوکار ثبت، حفاظت و اجرای علائم تجاری در ایران را با ایجاد یک قانون تنظیم میکند.
فرایند درخواست و ثبت برند
در ایران، فرآیند ثبت برند شامل مراحل کلی ثبت درخواست علامت تجاری، بررسی و انتشار علامت پیشنهادی و سپس ثبت (در صورت مخالفت نکردن با علامت تجاری) است. بازه زمانی معمول برای تکمیل کل فرآیند ثبت علامت تجاری در ایران چیزی بین 6 تا 12 ماه است. هزینه‌های این روند برای صاحبان کسب و کار و برند نسبتاً کم است. مدارک لازمه به طور کلی بدین شرح است:
- مشخصات شخص متقاضی علامت تجاری، از جمله نام، آدرس و ماهیت تجارت
- نمونه‌ای از علامت تجاری پیشنهادی
- فهرست کاملی از خدمات و کالاهایی که علامت تجاری مربوط به آنها است.
- وکالتنامه (POA) به نماینده قانونی متقاضی علامت تجاری
- یک کپی از گواهی قانونی ثبت برای متقاضی علامت تجاری (در مورد شرکت سهامی)
همه صاحبان مشاغل و افراد باید همیشه قبل از ثبت نام و استفاده از علامت تجاری پیشنهادی خود، به جستجوی برند مدنظر خود بپردازند تا پیشتر کسی آن را ثبت نکرده باشد. چنین جستجوها و استعلام علامت تجاری را می‌توان در مدت میانگین پنج روز کاری آغاز و تکمیل کرد.
انواع دسته بندی ثبت برند
طبقه بندی برندها بر اساس کالاها یا خدمات ارائه شده با نام تجاری خاص است. دسته‌های برند بر اساس شباهت‌ها و ویژگی‌های مشترک بین خدمات یا کالاهای مختلف تعیین می‌شوند. این سیستم تقسیم‌بندی چارچوبی برای موقعیت یابی برند است؛ در نتیجه آگاهی از دسته‌بندی برندهای تجاری برای ثبت برند ضروری است.
در ایران طبق مقررات مرکز مالکیت فکری کشور، طبقه‌بندی خاصی در زمینه فرآیند ثبت برند وجود دارد. تولید کنندگان برای ثبت علامت تجاری خود باید اظهارنامه‌ای خطاب به این مرکز تکمیل کنند. لوگو و نوع محصولات نیز باید به این درخواست پیوست شود. نکته بسیار مهمی که در ورود به دسته بندی محصولات باید مورد توجه قرار گیرد هماهنگی آن با قوانین جمهوری اسلامی ایران است. محصول شما باید در لیست طبقه‌بندی علامت تجاری تعریف شده باشد و خدمات شما باید در داخل کشور ارائه شود.
دسته بندی برند در داخل و خارج از کشور
طبقه‌بندی برندها و علائم تجاری در ایران تفاوت چندانی با سایر کشورهای جهان ندارد. در واقع دسته‌بندی برند در ایران بر اساس تقسیمات بین المللی و متناسب با فضای کارآفرینی کشور شکل گرفته است؛ در نتیجه کلیه امور مربوط به ثبت برند محصول و خدمات طبق دستورالعمل‌های رایج انجام می‌شود.
این دسته‌بندی مشترک این امکان را برای فعالان اقتصادی و صاحبان صنایع فراهم کرده است تا بتوانند به راحتی از پروتکلهای جهانی مانند قرارداد ثبت علائم تجاری مادرید استفاده کنند. توجه داشته باشید که اگر خدمات شما در چند دسته مختلف قرار می‌گیرد، می‌توانید همه آنها را تحت یک برند ثبت کنید.
هزینه و زمان ثبت برند
فرآیند درخواست شامل یک بررسی رسمی، بررسی تمایز، و جستجو برای علائم تجاری قبلی است. از اولین تشکیل پرونده تا ثبت نام تقریباً 6 ماه طول می‌کشد. بررسی پس از انتشار درخواست و سپس انتشار ثبت علامت تجاری انجام می‌شود. دوره مخالفت 1 ماه (30 روز) از تاریخ انتشار درخواست علامت تجاری است. هزینه ثبت برند در ایران می‌تواند از 50000 تا 200000 تومان متغیر باشد.
مزایای ثبت برند در ایران
ثبت برند و انحصاری بودن یک برند برای افراد منجر به برتری آنها در دنیای تجارت می‌شود. در ادامه به مزایای ثبت برند در ایران اشاره خواهیم کرد:
برند به شناسایی شرکت میکند و باعث می‌شود به راحتی هر شرکتی با دیگری متمایز شود. مزیت دیگر آن است که توانایی تشخیص کالاها و خدمات شرکتهای مختلف از طریق لوگو برای مشتریان فراهم می‌شود. ثبت برند ابزاری برای معروف شدن شرکتهای تجاری در بین رقبایشان است. دادن حق امتیاز به صاحب لوگو برای استفاده از آن که باعث می‌شود تمام سود به طور مستقیم به صاحب لوگو تعلق بگیرد.
مزیت دیگر آن است که امکان بازاریابی سریع و آسان برای شرکتهایی با آرم و علائم تجاری فراهم می‌شود. امکان انجام تبلیغات گسترده در سریعترین زمان و با کیفیت بالا امکان پذیر می‌شود.
نحوه و مراحل ثبت برند
متقاضیانی که قصد گذراندن مراحل ثبت برند در ایران را دارند، باید برای ثبت اظهارنامه برند خود ابتدا وارد سامانه http://iripo.ssaa.ir شوند و نسبت به ثبت علامت تجاری اقدام کنند. این سامانه برای ثبت علامت تجاری در نظر گرفته شده است و شما می‌توانید بدون مراجعه به اداره ثبت، علامت تجاری خود را ثبت کنید.
پاسخگویی این دفتر تنها از طریق قسمت پیگیری درخواست و خلاصه پرونده و کلیه مکاتبات مربوط به درخواست از طریق قسمت ثبت درخواست (اصلاح ایرادات، پرداخت هزینه ثبت نام، تمدید، انتقال و …) صورت می‌گیرد؛ بنابراین برای ثبت علامت تجاری مدنظر خود پس از ورود به سامانه مذکور، باید با کلیک بر روی لینک ثبتنام تمامی مراحل را گام به گام طی کنید. لازم است قبل از شروع فرآیند مدارک مورد نیاز را تهیه و اسکن شده و آماده داشته باشید.
اعتراض در خصوص ثبت علامت تجاری
اعتراض قبل از ثبت علامت تجاری باید در مدت زمان حداکثر 30 روز پس از تاریخ انتشار آگهی مربوط به درخواست ثبت علامت تجاری باشد. معترض باید نام، شغل و محل سکونت خود را ذکر کرده، کلیه دلایل و مدارک خود توضیح داده و برای اداره ثبت بفرستد. اداره ثبت موظف است حداکثر تا ده روز از تاریخ وصول اعتراض نامه مراتب را به متقاضی اعلام کند. در صورت پیگیری نکردن معترض تا مدت حداکثر 60 روز از تاریخ ابلاغ اعتراض نامه به متقاضی، علامت درخواستی به نام شخصی که درخواست کننده بوده است، ثبت می‌شود.
پس از ثبت علامت تجاری اشخاص ذینفع می‌توانند حداکثر تا سه سال پس از تاریخ ثبت برند، نسبت به آن اعتراض کنند.
نکات مهم برای انتخاب برند
انتخاب نام و عنوان مناسب برای ثبت علامت تجاری مورد نظر گامی موثر در جهت ثبت یک علامت تجاری مطمئن و بی نقص است. در ادامه به چند نکته اساسی که به شما در انتخاب نام و عنوان مناسب برای ثبت برند در ایران کمک میکند، اشاره کردهایم:
- اسامی و علائمی که معروف به حساب می‌آیند، قابل ثبت نیستند.
- صفتها و اسمهایی که کلی هستند، به تنهایی ثبت نمی‌شوند.
- استفاده از اسامی و ترکیبات چند هجایی شانس ثبت بالایی دارد.
- اسامی مناسب و ساختگی شانس ثبت بسیار بالایی دارند.
- اسامی غیر معقول، غیر اسلامی و مغایر با موازین اخلاقی و شئونات اسلامی قابل ثبت نیستند.
- در صورت تکراری نبودن علامت در طبقات درخواستی، علامت می‌تواند کلمهای یا ترکیبی از کلمات و اعداد و نشانه‌ها، طرح‌ها، رنگها، اشکال و … باشد.
- عنوان یا نام علامت اگر فارسی، لاتین یا ترکیبی از کلمات و حروف فارسی و لاتین باشد، قابل ثبت است.
- شباهت نزدیک به 50 درصد با سایر نامهای تجاری امکان ثبت علامت تجاری را بسیار ضعیف میکند.
- ثبت علامت تجاری به صورت قانونی (ایرانی و غیر ایرانی) و حقیقی (ایرانی و غیر ایرانی) قابل انجام است؛ بنابراین می‌توانید از نام شرکت برای ثبت علامت استفاده کنید یا از نام خانوادگی به همراه نام دیگری برای ثبت استفاده کنید.
- اعداد فارسی یا لاتین اگر به تنهایی باشند، به هیچ وجه قابل ثبت نیستند.
مدارک و فرم های مورد نیاز برای شخص حقیقی و حقوقی
در این بخش به مدارک موردنیاز برای سپری کردن مراحل ثبت برند در ایران برای هر نوع شخص حقیقی و حقوقی اشاره کردهایم:
مدارک مورد نیاز برای ثبت برند برای اشخاص حقیقی
مدارکی که برای اشخاص حقوقی جهت ثبت برند در ایران لازم است:
1. کپی مدارک شناسنامه و کارت ملی
2. کد پستی 10 رقمی
3. ارائه پروانه بهره‌برداری یا پروانه تولید یا کپی اصل پروانه کسب یا نامه واحد یا انجمن مربوطه مبنی بر ارائه خدمات به اداره ثبت علائم تجاری.
4. امضای وکالتنامه
5. تصویر علامت تجاری مورد نظر برای ثبت برند در ابعاد 10*10 سانتی متر
6. کارت بازرگانی به نام دارنده پروانه (در صورت لاتین یا غیرفارسی بودن علامت)
مدارک مورد نیاز برای ثبت برند برای اشخاص حقیقی
مدارکی که برای اشخاص حقیقی جهت ثبت برند در ایران لازم است:
1. کپی مدارک شناسنامه و کارت ملی دارندگان حق امضاء اوراق بهادار شرکت
2. کد پستی 10 رقمی
3. ارائه پروانه بهره برداری یا پروانه تولید یا پروانه کسب برابر اصل
4. تصویر اولین روزنامه رسمی شرکت (آگهی تاسیس) و روزنامه رسمی آخرین تغییرات هیات مدیره شرکت (مدت آن منقضی نشده باشد.)
5. کپی کارت بازرگانی که مربوط به شخص حقوقی باشد (در صورت لاتین بودن نماد مورد نظر)
6. تصویر علامت تجاری مورد نظر در ابعاد 10*10 سانتی متر
7. امضای وکالتنامه توسط صاحبان امضای مجاز اوراق بهادار و مهر شرکت
اهمیت توجه به مراحل ثبت برند در ایران
فعالان اقتصادی می‌توانند حقوق انحصاری کالا و خدمات خود را دریافت کنند تا مردم برای استفاده از آن کالا یا خدمات، هزینه استفاده را به صاحب برند بپردازند. لازم به ذکر است که با طی مراحل ثبت برند در ایران، می‌توانید به راحتی از مزایای ثبت نام تجاری خود بهره‌مند شوید. طبق قانون جمهوری اسلامی ایران، حق انحصاری استفاده از برند فقط برای ثبت نام کننده امکان پذیر خواهد بود. شما می‌توانید با مشاوره‌های حقوقی کسب‌وکار من از مراحل درست ثبت برند آگاه شوید و به جایگاه مناسبی در بازار دست یابید.
