اغلب سازمانها به رغم دارا بودن استراتژيها و طرحهاي بلندپروازانه از دست يابي به توسعه پايدار و رشد سودآوري باز ميمانند. در اين سازمانها استراتژي به کلي از اجراء فاصله دارد و عدم رضايتي هشداردهنده بين دو قسمت از سازمانها يعني مديران ارشد که استراتژي را فرموله ميکند و واحدها، فرايندها و کارکناني که بايستي استراتژي را اجراء نمايند، مشاهده ميشود. ایجاد و مدیریت کارتهاي امتيازي متوازن می تواند حلقه مفقوده بين فرموله کردن استراتژي و اجراي اثربخش آن را پر کرده و سازمان را در مسیر دست یابی به منافع و مزاياي نهفته در استراتژيهاي تدوين شده پیش ببرد.
شناسایی اهداف جاری در شرکت
زمانی که سند راهبری کسبوکار به درستی تنظیم شده باشد، دیگر بحثی برای اینکه کجا خواهیم رفت وجود ندارد بلکه جلسات درباره چگونه حرکت کسب و کار به آن هدف خواهد بود.
شناسایی برنامه های جاری در سطح واحدهای کسبوکار
زمانی که هدف، چشم انداز و ماموریت کسب و کاری به خوبی طراحی شده آن به طور منحصربفردی مختص به آن کسب و کار خواهد بود؛ حتی اگر آن هدف در دسترس رقبا قرار گیرد، باز آنها به راجتی نمیتوانند آن را سرلوحه کار خویش قرار دهند.
مراوده استراتژیک میان اهداف کسب و کار و برنامه واحدها
نمیتوان فقط در یک اتاق درب بسته و به دور از واقعیتهای عینی در بازار و صنعت، هدفی را برای کسبوکار تعیین نمود. بنابراین یک هدف خوب برای کسبوکار قابل تحقق خواهد بود.
ایجاد معیارهایی برای ارزیابی واحدهای سازمانی
سند راهبری کسب و کار برای تمامی ذینفعان شامل مدیران، کارکنان، شرکا، مشتریان، نمایندگان فروش، تامین کنندگان و غیره کاملا روشن و قابل فهم است و به آنها مبنایی برای تعامل خود با کسب و کار ارائه می کند.
تعریف کارت امتیازی متوازن
کارت امتیازی متوازن (Balanced Scorecards – BSC) یک معیار عملکردی است که برای شناسایی، بهبود و کنترل عملکردهای مختلف یک کسب و کار و نتایج حاصل از آن استفاده می شود.
تاریخچه کارت امتیازی متوازن
مفهوم BSCها برای اولین بار در سال 1992 توسط دیوید نورتون و رابرت کاپلان معرفی شد، که معیارهای عملکرد متریک قبلی را اتخاذ کردند و آنها را برای گنجاندن اطلاعات غیرمالی تطبیق دادند.
متغیرهای کارت امتیازی متوازن
کارت امتیازی متوازن، چهار جنبه اصلی یک کسبوکار را اندازهگیری میکند: یادگیری و رشد، فرآیندهای تجاری، مشتریان و امور مالی.
من دانش آموخته دانشکده مدیریت دانشگاه تهران در رشتههای مدیریت کسبوکارهای کوچک در مقطع کارشناسی، مدیریت اجرایی در مقطع کارشناسی ارشد و مدیریت دولتی در مقطع دکتری هستم. بیش از ۱۵ سال در سمتهای کارشناس، سرپرست و مدیریت در حوزههای فروش، بازاریابی، تبلیغات، برنامهریزی و تحقیقات در شرکتهای خصوصی و سازمانهای دولتی مشغول به کار بودهام. تا امروز شش کتاب و شش مقاله در مجلات علمی داخلی و بینالمللی در رشته مدیریت منتشر کردهام.
از مهم ترین فعالیتهایی که برای ایجاد کارت امتیازی متوازن برای کسبوکارها و شرکتهای دولتی انجام خواهم داد می توانم به موارد ذیل اشاره کنم
مرحله اول
شناسایی اهداف و برنامه های جاری در سطح کسب و کار
- شناسايي منابع انساني و تخصصهاي موجود در هريک از واحدهاي سازماني
- شناسايي پروژههاي تکميل شده و جاری در هريک از واحدهاي سازماني
- شناسايي اهداف کوتاه مدت و ميان مدت هر يک از واحدهاي سازماني
- شناسايي اقدامات و فعاليتهاي برنامهريزي شده براي دستيابي به اهداف موردنظر در هريک از واحدها
- تهيه و ارائه گزارش مرحله اول
- گردآوری و بررسی مستندات برنامه ریزی استراتژیک کسب و کار
- تعيين رويکرد کسب و کار در قبال جاری سازی هريک از برنامههای استراتژيک کسب و کار
- تعيين نقش ها و مسئولیتهای هريک از واحدهاي سازماني در ارتباط با اهداف و برنامه های استراتژیک کسب و کار
- تعیین شکاف بین اهداف و برنامه های استراتژیک و جاری در سطح کسب و کار
- همکاری با مدیران واحدهای سازمانی برای همسوسازی و به روز رسانی اهداف سازمانی
- تهيه و ارائه گزارش مرحله دوم
مرحله دوم
همسوسازی اهداف و برنامه های استراتژیک و جاری شرکت
مرحله سوم
ایجاد کارتهای امتيازی متوازن برای واحدهای سازمانی
- همکاری با مدیران واحدهای سازمانی به منظور تعیین برنامه های اجرایی هریک از واحدهای سازمانی
- تعیین شاخصهای ارزیابی میزان پیشرفت اهداف و برنامه های هر یک از واحدهای سازمانی
- تعیین برنامه زمان بندی تحقق اهداف و برنامه های هر یک از واحدهای سازمانی
- ایجاد کارتهای ارزیابی متوازن هر یک از واحدهای سازمانی مرکز
- اخذ بازخورد و اعمال اصلاحات موردنیاز
- تدوين دستورالعمل گزارشدهي و به روز رسانی کارتهای امتيازی متوازن
- اطلاع رسانی کارتهای ارزیابی متوازن به مدیران واحدهای سازمانی مرکز
- تهيه و ارائه گزارش مرحله سوم
کسبوکار نوپا و کوچک
700.000.000 ریال
کمتر از ۵۰ نفر پرسنل
- شرح کسبوکار: دارد
- شرح محصولات / خدمات: دارد
- تجزیه و تحلیل بازار: دارد
- استراتژیها و عملیات اجرایی: دارد
- ساختار و مدیریت تیم و پرسنل: دارد
- برنامه مالی: دارد
- زمان : ۶ هفته
کسبوکار متوسط
1.000.000.000ریال
بین ۵۰ تا ۵۰۰ نفر پرسنل
- شرح کسبوکار: دارد
- شرح محصولات / خدمات: دارد
- تجزیه و تحلیل بازار: دارد
- استراتژیها و عملیات اجرایی: دارد
- ساختار و مدیریت تیم و پرسنل: دارد
- برنامه مالی: دارد
- زمان : ۱۶ هفته
کسبوکار بزرگ یا شرکت دولتی
1.500.000.000ریال
بیش از ۵۰۰ نفر پرسنل
- شرح کسبوکار: دارد
- شرح محصولات / خدمات: دارد
- تجزیه و تحلیل بازار: دارد
- استراتژیها و عملیات اجرایی: دارد
- ساختار و مدیریت تیم و پرسنل: دارد
- برنامه مالی: دارد
- زمان : ۱۰ هفته
کارت امتیازی متوازن را میتوان معیاری برای عملکرد مدیریت استراتژیک دانست زیرا به شرکت ها کمک می کند تا عملیات داخلی خود را شناسایی کرده و آنها را بهبود بخشند تا به نتایج مدنظرخود دست یابند.
مهمترین مزایای استفاده از کارت امتیازی متوازن شامل توانایی گردآوری اطلاعات در یک گزارش واحد است که می تواند باعث صرفه جویی در زمان، هزینه و منابع شرکت میشود. همچنین به شرکت ها اجازه می دهد تا علاوه بر ردیابی داده های مالی خود، عملکرد و کیفیت خود را در خدمات و کیفیت بررسی کنند. کارتهای امتیازی به شرکتها این امکان را میدهند که ناکارآمدیها را شناسایی و کاهش دهند.